Het beginsel van rechtszekerheid brengt mee dat belastinggeschillen binnen een redelijke termijn moeten worden behandeld. De termijn begint te lopen op het moment waarop de inspecteur het bezwaarschrift ontvangt en eindigt op het moment waarop de rechter uitspraak doet in de hoofdzaak. In 2011 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat een vergoeding voor immateriële schade kan worden toegekend wanneer een belastingprocedure onredelijk lang heeft geduurd. De Hoge Raad heeft nu een overzicht gegeven van oordelen in verschillende zaken over deze materie. In dat overzicht gaat de Hoge Raad ook in op een aantal kwesties waarover tot op heden geen arrest is gewezen.
Redelijke termijn
Uitgangspunt voor een procedure in eerste aanleg is dat de redelijke termijn is overschreden als de rechtbank niet binnen twee jaar na de aanvang uitspraak doet. De termijn van twee jaar is inclusief de duur van de bezwaarfase. Ook de duur van een
eventuele verzetprocedure is in de termijn van twee jaar inbegrepen. In hoger beroep geldt als uitgangspunt dat het gerechtshof uitspraak doet binnen twee jaar nadat hoger beroep is ingesteld. Een eventuele verzetprocedure bij het hof is inbegrepen in deze
termijn.
Wordt beroep in cassatie ingesteld, dan geldt als uitgangspunt dat de Hoge Raad uitspraak doet binnen twee jaar nadat beroep in cassatie is ingesteld. Vernietigt de Hoge Raad de bestreden uitspraak met verwijzing naar een gerechtshof of een rechtbank, dan dient
de verwijzingsrechter binnen een jaar na het arrest van de Hoge Raad uitspraak doen in de verwijzingszaak.
Bijzondere omstandigheden
Bijzondere omstandigheden kunnen aanleiding geven voor verlenging van de redelijke behandeltermijn. Het gaat dan om ingewikkelde zaken of om herhaalde verzoeken om uitstel of termijnverlenging van de belanghebbende of van zijn gemachtigde waardoor
de duur van behandeling wordt verlengd. De enkele vaststelling door de rechter dat de zaak complex is volstaat als motivering. In de termijnen die de Hoge Raad als uitgangspunt heeft genomen is rekening gehouden met een termijn van vier weken voor herstel
van verzuimen in het bezwaar- of beroepschrift. Het is ook niet ongebruikelijk dat aan partijen vier weken uitstel wordt verleend voor het indienen van nadere processtukken. Dat is geen bijzondere omstandigheid. Een eerste uitstel van een zitting of onderbreking
van een zaak vanwege een verzoek tot wraking of de behandeling van een verzoek om geheimhouding levert geen bijzondere omstandigheid op.
De periode die gemoeid is met een prejudiciële beslissing van het Hof van Justitie EU blijft buiten beschouwing bij de beoordeling van de redelijke termijn. De buiten beschouwing te laten termijn loopt van de dag na verzending van de verwijzingsuitspraak tot de dag van openbaarmaking van de prejudiciële beslissing door het Hof van Justitie EU. Een snelle behandeling van het hoger beroep kan ertoe leiden dat een overschrijding van de redelijke termijn in een eerdere fase wordt gecompenseerd. Ook kan een vlotte behandeling van de zaak in een eerdere fase een overschrijding van de redelijke termijn in een latere fase compenseren.
Vergoeding
Wanneer een procedure betrekking heeft op zowel een belastingaanslag als een boete, dan worden de immateriële schadevergoeding en de boetevermindering wegens overschrijding van de redelijke termijn naast elkaar toegepast. De omstandigheid dat een ingesteld
beroep ongegrond is, verhindert de toekenning van een immateriële schadevergoeding niet.
Uitgangspunt voor de hoogte van de schadevergoeding is een bedrag van € 500 per half jaar waarmee die termijn is overschreden. De termijn van overschrijding wordt naar boven afgerond. Vindt in meer fasen van de procedure een overschrijding van de redelijke
termijn plaats, dan wordt de afronding toegepast op de totale duur van de overschrijding. Het uitgangspunt van € ..