Voor bestaande kapitaalverzekeringen eigen woning (KEW) geldt een vrijstelling voor de rentecomponent in de uitkering als tenminste 15 jaar of tenminste 20 jaar premie is betaald. De vrijstelling geldt ook voor een spaarrekening eigen woning (SEW) of een beleggingsrecht eigen woning (BEW). Als een KEW, SEW of BEW tot uitkering komt voordat deze termijnen zijn verstreken, gelden de vrijstellingen niet en moet dus inkomstenbelasting betaald worden over het rentebestanddeel in de uitkering. Ondanks het niet van toepassing zijn van de vrijstelling, zijn er situaties waarin er geen andere mogelijkheid is dan afkoop van de KEW, SEW of BEW.

De staatssecretaris van Financiën heeft goedgekeurd dat bij afkoop in een aantal situaties toch de vrijstelling kan worden toegepast, ook al is niet aan de vereiste duur van premiebetaling voldaan. Het gaat om:
• echtscheiding of beëindiging van fiscaal partnerschap;
• de situatie waarin de verkoopprijs van de eigen woning onvoldoende is om de hypotheekschuld volledig af te lossen;
• de situatie waarin iemand gebruik maakt van een vorm van schuldhulpverlening.

De overige voorwaarden die in de Wet IB 2001 zijn gesteld aan toepassing van de vrijstelling blijven wel van toepassing. De jaarlijkse premiebetalingen moeten dus binnen de vereiste bandbreedte zijn gebleven en de afkoopsom moet gebruikt worden om de eigenwoningschuld zoveel mogelijk af te lossen.